1-Gaziantep Ayakkabıcılar Odası Başkanı olarak şu zamana kadar sektörde ne gibi çalışmalar gerçekleştirdiniz?
Biz göreve geldiğimizde Gaziantep, ayakkabı üretiminde ve ihracatında 4. Sıradaydı. Projeler hazırdı. Önce eğitim dedik. Valilik projesiyle birlikte odamıza 30 bilgisayar aldık. Bu bilgisayarlarla üyelerimize, üye yakınlarına muhasebe, tasarım ihracat, İngilizce eğitimi verdik. Arkasından sanayi odasıyla Etiyopya’dan bir alım heyeti getirdik. Ardından bir Suudi Arabistan’dan alım heyeti getirdik. Onun da arkasından sanayi odası ve kalkınma ajansı ile birlikte yaptığımız projede Etiyopya’ya gittik. Orada 3 günlük fuarda Gaziantep Ayakkabısını tanıttık. Türklerin yatırım yapması için her olanak sunuluyordu. Buradan 5 firmamız oraya yatırım için gitti.
-Kalkınma ajansı ile birlikte üniversitede ayakkabı test merkezleri kurduk. Türkiye’de bu oluşum bir İstanbul’da bir de şu an Gaziantep’de var. Sonrasında yine kalkınma ajansı ile birlikte online ticarete inandığımız için bir proje daha geliştirdik. Bütün üyelerimizi kapsayan bir proje olsun istedik. 10’arlı gruplar halinde üyelerimizle İstanbul’dan profesyonel bir firma aracılığıyla çalışarak, e-ticaret eğitimi düzenledik. Büyükşehir Belediye başkanımızın desteği ile Trendyol’dan Gaziantep pazaryeri olarak bir satış gerçekleştirdik.
-Türkiye Esnaf Sanatkarlar Konfederasyon Desteği İle KOSGEP Desteği alarak, Tayvan gezisi düzenledik. Orada makine üreticileri ile bir araya geldik. Arkasından Milano’da MICAM Fuarı’na 28 firmamızı ve genç arkadaşlarımızı özellikle götürdük. 2 yıl içinde 7 tane firmamız MICAM Fuarı’na katıldı.
-Mesleki eğitim merkezimiz yeterli değildi. Geçen yıl devlet, ayakkabı okullarını kapatınca biz de Gaziantep’de il milli eğitim müdürlüğü ile birlikte yapmış olduğumuz çalışmalarla ayakkabıcılar sanayi sitesine çok yakın bir bölgede Ahi Evran Mesleki Eğitim Merkezi’nin kurulmasını sağladık. Buraya gelen her öğrencinin devlet, sigortasını karşılamakta ve yıl başı itibariyle her gelen öğrencinin 525 bin TL teşvik primini onu bize gönderen işverene vermekte. Çocuk haftada 1 gün de bu okula gelerek diğer temel ve pratik dersleri burada alıyor. Her yeni gelen öğrenciye biz dernek olarak 100 TL burs vermekteyiz.
-Gaziantep olarak büyükşehir belediye başkanı sayın Fatma Şahin’in desteği ile hava limanı yolunda, bir ayakkabı organize ihtisas sanayi bölgesinin projesini hazırladık. Umuyorum ki 3-5 sene içerisinde orayı yaparsak dünya markalarına ürün üreten ve güzel markalar çıkaran bir Gaziantep olacak.
-Üniversitemizde 3 yıl üst üste %130 doluluk oranı yakaladık. Okulu bitiren her öğrenciyi en iyi yerlerde işe yerleştirdik. Türkiye’de, 3 dönem staj bir tek Gaziantep Ayakkabı Meslek ve Yüksekokulu’nda mevcut. Ayrıca üniversitemiz ve sanayi odamızın mesleki eğitim merkezi ile burada bulunan bizim hediye ettiğimiz monta makineleri ile monta makinesini kullanmayı bilen elemanlar yetiştirmek üzere kurslar düzenledik. Bu 2 aylık kurslarda yine teşvik alarak aylık 2000TL eğitim ücreti, yol ve yemek olanakları sunduk.
2-Gaziantep Biz projenizden biraz bahsedebilir misiniz?
Yaptığımız projeler arasında büyükşehir belediyemiz ile birlikte Gaziantep Biz adlı online satış sitesinde tüm Gaziantep ürünlerinin içinde aldığı bir pazaryeri kuruldu. Burada üyelerimizin olmasını sağlamaya çalıştık çünkü e-ticaretin hızlı ilerleyeceğini biliyorduk. Bunu hem daha önceki Valimiz Ali Yerlikaya’nın verdiği destek daha sonra gelen valimiz Davut Gül’ün bu projede bizi desteklemesi, ‘’Devlette devamlılık esastır.’’ diyerek bu konuda bizim yanımızda oldu. Üyelerimiz için olmazsa olmaz e-ticaret çünkü site pazar günü bile açık. Şu an ciddi ve profesyonel bir şekilde çalışan, kısa süre içerisinde 60’a 70’e yakın ayakkabı mağazacısına bu sektörde ivme kazandırdık. Şimdi toptan ve imalat yapan firmalarımız için de uğraşlarımız devam ediyor. Onlardan zoraki şartlarda 10-15 tane işletmemizin katılımını sağladık. Çünkü buradaki firmalarımız hala fiziksel fuarı tercih etmekte. Alttan yeni gelen jenerasyonun bu sürece daha iyi uyum sağlayacağına inanıyorum.
3-Pandemi Döneminde yaşanılan problemlerden biraz bahsedebilir misiniz?
- Kursları daha da yaygın bir biçimde devam ettirecektik ama şu an pandemi nedeniyle rölantide gitmekteyiz. Firmaların kapanmalardan dolayı sipariş iptalleri oldu. Yurt dışı pazarı özellikle Avrupa’da siparişlerin büyük bir kısmı durdu. Bizim en büyük pazarımız Orta Doğu Irak resmi rakamlara göre %25 ithalatımız durmuş durumda ama terliğin katkısı ve Gaziantep Fuarı’nın olumlu geçmesi bizim Afrika pazarında pazar payımızı çok arttırdı. Türkiye Ayakkabı İhracat Rakamları 2020’de düşerken, Gaziantep artış ile 136 milyon dolar ile kapattı. İhracatçı terlik ve ayakkabı firmalarımız ancak Amerika ve Çin’deki kimya testlerinde yaşanan olumsuzluklar böyle giderse tabansız bırakacak ve sektörde gerileme söz konusu olacak. Devletimize temennimizi raporlar halinde ilgili üst kurumlarımıza ilettik. Bu süreçte rekabet oranımızın artması için yurt dışından gelen kimyasalların %18’lik KDV oranının %8’e çekilmesi, Türkiye’nin en büyük kimya tesisi PETKİM’in mücbir sebep hakkını kullanarak iç piyasadaki firmalara ihtiyacı olan kimyasalları sağlaması beklentilerimiz arasında. Bunun dışında devletimizden beklediğimiz Türkiye’de kimya sektörüne biraz daha fazla yatırım yapması. Çünkü bizim girdilerimizin büyük bir çoğunluğu yurt dışından gelmekte.
-Burada şu an yaşanan en büyük ikinci problem de navlun. Nakliyeler ortalama 1800-1850 dolar gibiyken bugün 10.000 dolara çıktı. Gelen suni değerlerde astarlarda ayakkabı yan malzemelerindeki fiyatlarda döviz bazında %20-%50 oranında önemli bir artış oluştu. Bunun dışında iç piyasadaki kimya firmaları da stokçuluk yaparak bu kimyasalları kara borsadan küçük küçük satmaya başladı. Terliğin tabanı 1.20 1.30 Eurolardan 2.50 Eurolara çıktı. Deri astar, ayakkabı bombesi ve yapıştırıcı fiyatlarındaki kimyasallarda da durum aynı. Çinli tedarikçilerin sürekli fiyat değiştirmesi bizi çok etkiliyor. Ayakkabıda zam yapamadık. İç piyasada her şeyin durmasıyla tüketim sıfıra indi. Terlik satışında büyük bir talep var. Casual sneakers tarzı dediğimiz ürünlerde iç piyasada yükselme söz konusu oldu. A klas üst grup ayakkabı üreten firmalarda 2020 hedef ciro alım gücü düşmediği için tutmuş durumda.
Ancak orta ve orta altı gruplardaki satışlarda Türkiye ve tüm dünyada ayakkabı sektöründe %40’lık bir küçülme oldu. Ama biz Gaziantep olarak şu an bu süreçte iyi durumdayız. En çok Irak, Suudi Arabistan, Libya Cezayir Nijerya’ya ürün gitmekte. Bunun dışında Avrupa satışlarımız durmuş durumda. Rusya Azerbaycan Kazakistan’a satışlarımız devam etmekte çünkü fiyatlarımız çok uygun. Biz ancak 5 yıl içinde bir toparlanma söz konusu olacağını düşünüyoruz. Bunun nedeni en fazla alışkanlıkların değişmesi, alım gücünün düşmesi ve seyahat engelleri ile ilgili. Ayrıca pandemide, yurt dışından daha çevreci ürünler talep edildi. Ama bizler daha esnaflıktan sanayileşmeye geçemedik. İlk fırsatta vereceğimiz eğitimlerle bu durumu düzelteceğiz.
4-Irak-İran-İstanbul piyasasındaki siparişlerin durumu nedir? Konu ile ilgili düşünceleriniz neler?
İlk defa bu sene İran bizi Irak pazarında zorlamaya başladı. Şu an İran Irak’a 7 tane kapı açtı bu yüzden ayakkabı sektöründe hızlı durumdalar. Irak’a mal sattığı için olumsuz etkileniyoruz. Bir de Irak’da özellikle Bağdat bölgesindeki sert yaptırımlar orada pazar payında önemli bir düşüş yaşattı. Kuzey Irak’da da doların Irak parası karşısında değer kazanması insanların alım gücünü düşürdü. Iraklı müşterilerimiz fiyatı aşağı çekmemizi istedi. Suriye sınırında da Çobanbey bölgesinde yapılan büyük bir ayakkabı sanayi sitesi Iraklı müşterilerimizi olumsuz yönde etkiledi. Orada sigorta ve vergi olmaması, enerjinin daha ucuz olması ve kiraların uygunluğu ile birlikte bizden daha ucuz şartlarda üretim yaptıkları için Iraklı müşterilerimize kolayca ulaşmaktalar. Bu ürünler Türkiye üzerinden Irak’a gitmekte. Şu an bu konu ile alakalı ilgili birimler ile görüşüyoruz. En azından temennimiz bu transit geçişe bir gümrük bir vergi koyulması niteliğinde. İran’dan sadece kimyasal olarak aldığımız ürünler var. Irak’a giden ayakkabılar genelde Doğu Beyazıt üzerinden sınır ticareti ile ilerlemekte. Şu an Türkmen bölgesine Suriye satışımız artmış durumda. Esat bölgesi Türk Mallarını kesinlikle almıyor. Irak’a özellikle ayakkabı malzemesi ve terlik gitmekte. Türkiye istediği ihracat rakamlarına henüz ulaşmış değil. Üretimde ilk 7'de olmasına rağmen ihracatta ilk 14. Sıradayız. Daha çok çalışmalıyız. Standart olarak ürün çıkaramıyoruz. Buna rağmen iç piyasadaki markalara ürün yapan firmalarımız kendisini kurumsallaştırmaya başladı.
5-Gaziantep’de ayakkabı sektöründekiler için fuarlara katılım durumu nedir?
Aralık ayındaki fuarımızı 26 Ocak gününe erteledik. İnsanlarda pandemi nedeniyle bir tedirginlik oluştu. Sadece 5 firma fuar katılımını iptal etti. Onun dışında 250 firma ile biz bu fuara katıldık. Protokolün ilgisi çok fazlaydı. Beklentimizin üzerinde bir ziyaretçi akını ile karşılaştık. Avrupa ve Rusya'dan katılımcı yoktu. Bunun dışında yurt dışından çok fazla katılımcı geldi. Fuarımız kendi sektöründe 5. Türkiye’de ise 2. en büyük fuar olarak geçiyor.
6-Sektöre dair gelecek için herhangi bir ön görünüz var mı? Sizce piyasada tutunmak için neler yapılmalı?
E-ticaret ve online fuarlara ağırlık verilmeli. Yerli malının desteklenmesi çok önemli. Ayrıca hepimiz birlik ve beraberlik içinde çalışılmalıyız.
Comments