Ucuz e-ithalat ürünleri sağlık ve ekonomi için tehdit oluşturuyor.

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Berke İçten, özellikle Çin menşeli e-ticaret platformlarından getirilen düşük kaliteli ayakkabılarla ilgili önemli uyarılarda bulundu. 200-400 TL aralığında satılan bu ürünlerin sağlık açısından ciddi riskler taşıdığını belirten İçten, “Ayakkabıların kanserojen ve alerjen riskinin araştırılması için bakanlıkla temasa geçtik” dedi.

Ev ve mutfak eşyası üreticileri de benzer sorunlara dikkat çekti. Çin’den gelen ürünlerde yüksek kanserojen kimyasal maddelerin bulunduğu iddiasıyla Ticaret Bakanlığı’yla temas kuruldu. İçten, geçen yıl Çin’de temsilciliği bulunmayan bir platformdan Türkiye’ye 7-8 milyon çift ayakkabı siparişi verildiğini, bu ürünlerin içerdiği sağlık risklerinin incelenmesi için görüşmeler yaptıklarını ifade etti.

Ticaret Bakanlığı, Temu gibi Çinli e-ticaret siteleri üzerinden ülkeye giren kalitesiz ürünlerin önünü kesmek amacıyla gümrüksüz alışveriş limitini düşürdü ve vergi düzenlemeleri yaptı. Ancak yerli üretici için rekabet koşullarını zorlaştıran bu ürünlerin yarattığı sorunlar devam ediyor. Aynı zamanda istihdam kayıplarına da sebebiyet veriyor.

Berke İçten, gazetecilere yaptığı açıklamalarda, sektörde yoğun şekilde Uzak Doğu kaynaklı ayakkabılarla mücadele ettiklerini belirtti. “Özellikle Uzak Doğu menşeli çok yoğun satış yapan bir e-ticaret sitesinin etkisi altındayız. Bakanlığımız bizim de girişimlerimizle gümrüksüz alışveriş limitini 150 euro’dan 30 euro’ya indirdi. Şimdi kargo bedelini de bunun içerisinden düşerek bir takım revizyon yapılması da gündemde ama yine ilanlara bakıyorsunuz 200-400 liraya ayakkabı satıyorlar. Öyle ki ilandaki ayakkabı ile gelen ayakkabının da ilgisi olmuyor. Gelen ayakkabıların kalitesi çok düşük. Bunlar herhangi bir testten de geçmiyor. Testler yapıldığında çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek malzemelerin kullanıldığının görüleceğini tahmin ediyoruz. Kanserojen, alerjen maddeler içeren bir takım malzemeler kullandıklarını biliyoruz” ifadelerini kullandı.

İçten, bir dönem kamuoyunda gündem olan “zehirli ayakkabı” olaylarını hatırlatarak, bu risklerin tekrar yaşanmaması için daha önce bakanlık tarafından düzenleme yapıldığını ancak bugün değeri 30 euro altında kalan ayakkabıların herhangi bir denetime tabi tutulmadan ülkeye girebildiğini söyledi. 76 milyon çift ayakkabı ithalatının yapıldığı 2024 yılında 7-8 milyon çiftin Çin’deki bu platformdan geldiğini vurgulayan İçten, konuyu yeniden Bakanlıkla görüştüklerini ve çözüm talep ettiklerini ifade etti.

Mutfak eşyalarında da benzer tablo

Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Başkanı Talha Özger de, Çin’den gelen küçük elektrikli mutfak aletlerinin kalite açısından sorunlu olduğunu vurguladı. “Özellikle Çin’den e-ithalat yoluyla yurda giren gümrüksüz alışverişler birçok riski beraberinde getiriyor. Denetlemesi yapılmadan yurda giren bu ürünleri satın alan vatandaşlar herhangi bir sahtecilik olayı ya da güvensiz ürünle karşılaştığında sorununa çözüm bulabilecek muhatap bulamıyor” diyerek bu konuda yaşanan mağduriyetleri dile getirdi.

Özger, kalitesiz mutfak ürünlerinin ilk kullanımda bozulduğunu, blender, kettle, meyve sıkacağı gibi birçok ürünün daha kutusundan çıkar çıkmaz çöpe atıldığını belirtti. “Çünkü kalite ve sağlık noktasında bu ürünlere ilişkin yeterli denetim bulunmuyor. Doğrudan yiyecekle temas eden ve kanserojen madde içeren kimyasallarla yapılan mutfak eşyaları birçok sağlık riskini de beraberinde getiriyor. Sıkı önlemler alınarak yerli sanayicinin Türkiye’de temsilcisi dahi olmayan bu türden yapılara karşı korunması gerekmektedir” dedi.

İstihdamda da ciddi gerileme

E-ithalatın sektörel etkileri yalnızca sağlıkla sınırlı kalmadı. İçten, 2021-2022 döneminde 380 bin civarında olan istihdamın günümüzde 250 binin altına gerilediğini belirtti. “130 bin kişilik istihdam kaybı var. Bunda halk sağlığını tehdit eden e-ithalat sorunu başı çekiyor. İhracatımız 1,2 milyar dolar seviyelerinde, ithalatımız çok uzun yıllardan sonra geçen yıl 1,7 milyar dolara yükseldi. İç piyasadaki üretimimizi de düşünecek olursak 5,5-6 milyar dolarlık bir katma değer yaratan sektörüz” açıklamasını yaptı.

İçten, çözüm için önerilerde de bulunarak şunları söyledi: “Bu platformun Türkiye’de yerleşik bir ofisinin, muhatabının olması gerekir. Gelen ürünlerden kategori kategori testler yapılarak uygunsuzluğun tespit edildiği kategorilerin Türkiye’de satışının yasaklanması gerekir.”