Mısır’a Kaydırılan Üretim, Dış Açığı Katladı.

Hazır giyim ve ayakkabı yatırımlarında rota Mısır’a çevrildi; düşük maliyet ve vergi avantajı, ithalatı patlattı.

Türkiye’de artan üretim giderleri, vergi yükleri ve enerji maliyetleri, hazır giyim ile ayakkabı üretiminde yatırımların Mısır’a kaymasına neden oluyor. Mısır’ın düşük üretim maliyetleri ve gümrük avantajları, ülkeyi cazip bir üretim üssü haline getirirken, Türkiye’nin dış ticaret dengesi hızla bozuluyor.

İthalatta Rekor Artış

Geçmişte dış ticaret fazlası verilen Mısır ile denge, üretimin buraya taşınmasıyla Türkiye aleyhine döndü. 2024’ün ilk yarısında hazır giyim ithalatı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla neredeyse iki kat artarak 198 milyon dolara ulaştı. Sektördeki dış ticaret açığı 70 milyon dolardan 127 milyon dolara çıktı.

Rakamlarla Mısır İthalatı

• 2020: 97 milyon dolar

• 2021: 107 milyon dolar

• 2022: 159 milyon dolar

• 2023: 255 milyon dolar

• 2024: 289 milyon dolar

• 2025 ilk yarı: 198 milyon dolar

İhracat ise aynı dönemde 2020’deki 168 milyon dolardan, 2025’in ilk yarısında 70 milyon dolara geriledi. Böylece 2020’deki 71 milyon dolarlık dış ticaret fazlası, 2025’te 127 milyon dolarlık açığa dönüştü.

Mısır’ın Üretim Cazibesi

Mısır’ın Türk firmaları için sağladığı avantajlar: 1. ABD’ye gümrüksüz ihracat imkânı (asgari %35 yerli katma değer, bunun %10,5’i İsrail menşeli olma şartı)2. Vergi ve gümrük kolaylıkları, tek durak yatırım süreçleri

3. Düşük işçilik maliyetleri ve geniş pazar erişimi

1 Mayıs 2024 itibarıyla özel sektörde günlük asgari ücret 124 dolar seviyesinde. Bu koşullar sayesinde Mısır’da 700’den fazla Türk şirketi faaliyet gösteriyor. Toplam yatırım tutarı 3 milyar doları aşıyor ve bunun 200’ü tekstil, hazır giyim, kimya sektörlerinde.Eroğlu (40–51 milyon $), URSA (20 milyon $), Ulusoy İplik (18 milyon $), Denim Rez (8,8 milyon $) ve Şirikçioğlu Denim (20 milyon $) gibi firmalar son dönemde önemli yatırımlar yaptı. Yıl sonuna kadar 300–500 milyon $ ek yatırım bekleniyor.

Ayakkabıda Menşe Oyunu

Ayakkabı sektöründe tablo daha da dikkat çekici. Türkiye’nin uyguladığı yüksek ithalat vergileri nedeniyle Çin’den gelen ürünler Mısır’a yönlendirilip burada küçük işlemlerle menşei değiştirilerek Türkiye’ye düşük vergiyle veya vergisiz sokuluyor.

Örneğin, Çin’den getirilen saya ve tabanların Mısır’da monte edilmesiyle %40’a varan vergi avantajı sağlanıyor. Ancak bu yöntem, yasal menşe değişimi kriterlerini karşılamıyor çünkü üretim yapılması şart.

Buna rağmen, bu yolla Mısır’dan gelen ayakkabıların değeri 2025’in ilk yarısında geçen yıla göre 327 kat artarak 6 milyon dolara (yaklaşık 244 milyon TL) çıktı. Bu artış hem yerli üreticinin rekabet gücünü düşürüyor hem de dış ticaret açığını büyütüyor.

Denetimler Sıkılaşıyor

Uzmanlar, Mısır üzerinden yapılan menşe değişikliklerinin ithalatı yapay olarak şişirdiğini, bunun da cari açık üzerinde ek baskı yarattığını belirtiyor. Ekonomi yönetimi ise gümrük denetimlerini sıklaştırarak bu tür uygulamalara engel olmayı planlıyor.